Chuyến thăm Ireland và bài học quý giá cho phong trào hoạt động LGBT ở Việt Nam
Điều quan trọng nhất nằm ở cách truyền tải thông điệp, chiến dịch tạo nên cảm giác cấp bách cho việc bỏ phiếu ủng hộ, chiến dịch nhấn mạnh rằng: Dù là 1 lá phiếu cũng có thể tạo nên sự thay đổi, chỉ cần thêm 1 người ủng hộ cũng có thể làm nên chiến thắng. Thông điệp ấy được truyền đi liên tục trên nhiều kênh khác nhau (Twitter, Facebook, Youtube), khiến thông tin đi tới mọi ngõ ngách, chiến dịch cũng có những bài viết đếm ngược tới ngày bỏ phiếu, tạo nên tính khẩn thiết, thúc giục mọi người hành động
Vào ngày 22 tháng 05 năm 2015, hàng ngàn người hoạt động vì quyền cho cộng đồng LGBT (viết tắt của người đồng tính, song tính và chuyển giới) đã vỡ oà trong vui sướng bên ngoài Lâu đài Dublin khi kết quả cuộc bỏ phiếu “Hợp pháp hoá hôn nhân đồng giới” được công bố.
Là nước thứ 20 đồng ý kết hôn cùng giới, song Ireland lại là nước đầu tiên sử dụng hình thức trưng cầu dân ý để bỏ phiếu, thay đổi Hiến pháp trong việc “Hợp pháp hoá hôn nhân đồng giới”. Với 62.1% người dân bỏ phiếu thuận, thủ tướng Ireland, ông Enda Kenny tuyên bố: “Hôm nay Ireland đã làm nên lịch sử”.
CHUYẾN ĐI THĂM IRELAND
Ngày 28 tháng 09, Viện nghiên cứu Xã hội Kinh tế và Môi trường (iSEE) đã gặp mặt và trò chuyện với GLEN (Gay – Lesbian Equality Network, tạm dịch: Mạng lưới Quyền bình đẳng cho Người Đồng tính), một trong những nhân tố quan trọng tạo nên thành công của phong trào LGBT tại Ireland, thúc đẩy sự ủng hộ của người dân cả nước và kiều bào đối với việc hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới tại nước này vào ngày 23/5 vừa qua.GLEN chia sẻ về chiến dịch “I Vote Yes, Ask Me Why” (tạm dịch: Tôi Đồng Ý, Hãy Hỏi Tôi Vì sao): Nếu bạn ủng hộ hôn nhân cùng giới, hôn nhân bình đẳng, hãy nói ra sự ủng hộ ấy và hãy chia sẻ lý do của bạn, câu chuyện của bạn sẽ cung cấp thông tin và truyền cảm hứng cho người khác.Chiến dịch đã lan tỏa đến mọi tầng lớp trong xã hội. Những người thực hiện chiến dịch thậm chí đã đến gõ cửa từng nhà một để mời người dân tham gia các buổi chia sẻ, nơi người ủng hộ và người phản đối sẽ cùng có cơ hội để nói, để hiểu nhau hơn và tìm được điểm chung.
Trong các buổi chia sẻ quy mô nhỏ này, người tham dự có cơ hội nói và lắng nghe những câu chuyện cá nhân, những câu chuyện rất riêng về người LGBT để có thêm thông tin và để thêm khoan dung, thấu hiểu.iSEE thấy đây là một cách thức tuyệt vời để huy động sự tham gia, tăng tính chủ động của ally (người ủng hộ), cũng là một cách sáng tạo để huy động thêm người ủng hộ. Xã hội nào cũng có người ủng hộ, người không ủng hộ, và xã hội nào cũng có cả những người trung lập, nếu chúng ta tác động tới họ, biết cách huy động sự ủng hộ của họ thì chúng ta có thể tạo nên một làn sóng ủng hộ thật sự mạnh mẽ.
TIẾNG NÓI CỦA NGƯỜI TRONG CUỘC
“Con là con trai của mẹ. Mẹ có thể giúp con được lấy người mà con yêu. Mẹ hãy bỏ phiếu ủng hộ con vào thứ 6 này”.
Đó là một trong hàng loạt những thông điệp do chính những người trong cộng đồng LGBT chia sẻ trên mạng xã hội trong chiến dịch YES Equality (tạm dịch: Đồng ý với sự bình đẳng), chiến dịch góp phần quan trọng trong việc mang lại những lá phiếu ủng hộ cho việc hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới tại Ireland ngày 23/5 năm nay.
“Anh là anh trai của em. Tôi là bạn của bạn. Cháu là người cháu của bác. Con là con trai của mẹ. Hãy bỏ phiếu ủng hộ để giúp con được lấy người mà con yêu”, “Cháu là cháu của ông bà. Chị là chị của em. Tôi là đồng nghiệp của bạn. Tôi là bạn của bạn. Hãy bỏ phiếu ủng hộ để tôi lấy được người mà tôi yêu”, những câu nói chạm đến trái tim từng người: “Hóa ra người đồng tính không phải ai xa lạ, họ chính là những người thân thiết với mình, là người mình yêu thương. Bởi vậy, tại sao mình lại không ủng hộ để họ cũng được hạnh phúc?”
ĐIỂM NỔI BẬT CỦA CHIẾN DỊCH
Một trong những điểm nổi bật của chiến dịch huy động sự ủng hộ đó là đối tượng doanh nghiệp.
Trong chiến dịch vận động người dân bỏ phiếu ủng hộ hợp pháp hóa hôn nhân bình đẳng, các tổ chức LGBT tại Ireland đã rất chủ động trong việc tạo dựng mối quan hệ và tranh thủ sự ủng hộ của các doanh nghiệp, tập đoàn, họ hiểu rằng sự tham gia của các doanh nghiệp là không thể thiếu để tạo nên một làn sóng ủng hộ mạnh mẽ.
Một bộ Chỉ số Quốc gia để đo sự Bình đẳng ở nơi làm việc đã được thiết lập. Bộ chỉ số này dùng để đánh giá mức độ tôn trọng sự đa dạng của các doanh nghiệp tại Ireland, đặc biệt trong các chính sách với người LGBT. Chiến dịch cũng tạo nên một mạng lưới với tên gọi “Diversity Champion” (tạm dịch: Nhà vô địch về sự đa dạng) gồm các công ty, doanh nghiệp thân thiện với người LGBT.Bản thân các doanh nghiệp cũng thấy việc áp dụng một chính sách tôn trọng sự đa dạng không chỉ là một việc đúng nên làm (the right thing to do) mà còn là một việc thông minh nên làm (the smart thing to do). Các doanh nghiệp hiểu rằng để phát triển bền vững, đặc biệt trong các ngành cần lao động chất lượng cao như luật, tài chính, ngân hàng, họ sẽ cần tìm được những nhân viên giỏi nhất. Việc có một chính sách tốt, công bằng sẽ đảm bảo không loại trừ bất kì ai, họ sẽ không mất cơ hội với 7-8% lực lượng lao động, do đó có nhiều cơ hội hơn trong việc tìm được người tài.Các doanh nghiệp tại Ireland cũng ý thức được rằng việc quảng bá hình ảnh là một nơi thân thiện với người LGBT giúp gây thiện cảm với công chúng, thu hút nhiều khách hàng hơn. Khách hàng thậm chí còn trở nên trung thành hơn vì họ cảm giác mình được tôn trọng. Điều này tạo nên lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp thân thiện với LGBT, những doanh nghiệp không ủng hộ sự đa dạng sẽ cảm giác mình đang tụt hậu.
2 BÀI HỌC QUÝ GIÁ CHO HOẠT ĐỘNG LGBT Ở VIỆT NAM
Góp phần làm nên trang vàng lịch sử này, chiến dịch truyền thông “Yes Equality” đóng góp một vài trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của người dân và chiến dịch trở thành một bài học quý giá để phong trào hoạt động về quyền LGBT ở Việt Nam học hỏi.Có 2 bài học chủ chốt chúng ta có thể đúc kết được trong chiến dịch “Yes Equality”.Bài học thứ nhất, chiến dịch truyền thông cần dựa trên nghiên cứu các nhóm đối tượng một cách khoa học và toàn diện, chứ không thể dựa trên cảm tính. Chúng ta cần nghiên cứu để tìm ra cách truyền thông tốt nhất đối với cộng đồng LGBT nói riêng và công chúng nói chung, cần luôn nhấn mạnh rằng: Đây là con đường mà cộng đồng LGBT không thể đấu tranh đơn độc. Chúng ta cần nghiên cứu để tìm ra cách xây dựng được những thông điệp hấp dẫn, gần gũi và dễ hiểu nhất với nhóm đối tượng mà mình hướng đến.Từ việc tìm hiểu tâm lý của công chúng Ireland, chiến dịch đã đưa ra thông điệp tập trung vào các giá trị Ireland vì “người dân Ireland có thể không quan tâm đến việc bạn nghĩ gì về họ, nhưng họ sẽ quan tâm nếu bạn nói về các giá trị của đất nước họ, ví dụ như các giá trị yêu thương, bình đẳng, tôn trọng sự đa dạng, nhân văn nhân ái”.Bài học thứ hai, bên cạnh một thông điệp hay, tinh thần của chiến dịch và cách truyền tải thông điệp cũng rất quan trọng. Chiến dịch lựa chọn tinh thần tích cực, tinh thần ấy được thể hiện rõ nhất trong cách ứng xử với các nhóm chống đối: Chúng ta không tấn công lại họ mà luôn tôn trọng và cởi mở để chia sẻ về các giá trị mình theo đuổi.Điều quan trọng nhất nằm ở cách truyền tải thông điệp, chiến dịch tạo nên cảm giác cấp bách cho việc bỏ phiếu ủng hộ, chiến dịch nhấn mạnh rằng: Dù là 1 lá phiếu cũng có thể tạo nên sự thay đổi, chỉ cần thêm 1 người ủng hộ cũng có thể làm nên chiến thắng. Thông điệp ấy được truyền đi liên tục trên nhiều kênh khác nhau (Twitter, Facebook, Youtube), khiến thông tin đi tới mọi ngõ ngách, chiến dịch cũng có những bài viết đếm ngược tới ngày bỏ phiếu, tạo nên tính khẩn thiết, thúc giục mọi người hành động.
